Beteja e Paksosit

Beteja e Paksosit ishte një betejë detare midis një koalicioni të federatës iliriane dhe aleatëve akarnanian kundër Korkyrës (Korfuzit ), të Lidhjes akeane dhe Lidhjes etoliane. Beteja u zhvillua në pranverën e vitit 229 para Krishtit dhe ishte një pasojë e drejtpërdrejtë e rrethimit të Korkyrës nga forcat e mbretëreshës Teuta.

Polibi përshkruan një dredhi dinake detare të zotëruar nga flota ilire. Ilirët morën katër trirema dhe fundosën një quinquereme, ndërsa pjesa tjetër e grekëve arritën të shpëtonin. Kjo rezultoi në krijimin e një garnizoni në Korkyra nga forcat ilire, nën një nga komandantët e mbretëreshës. ^[1]

Ofensiva ilire

Në vitin 231 para Krishtit, një ushtri ilire, duke u kthyer në veri nga një sulm në Peloponez, pushtoi qytetin epirot të Fenikisë në një sulm të befasishëm. Pas një disfate të mëtejshme në betejë, krerët e Lidhjes Epirote humbën guximin dhe, megjithëse forcat ilire u thirrën shpejt për t'u marrë me një rebelim në veri pas vdekjes së Mbretit Agroni, epirotët vendosën të pajtoheshin me barbarët dhe të pranojnë Mbretërinë e Ilirisë si aleatin e tyre të ri kundër ish-mbrojtësve të tyre nga Akea dhe Etolia. ^[2] ^[3] ^[4] ^[5]

Në kohën kur regjente Mbretërisë së Ilirisë u bë Teuta, e veja e mbretit, e cila ndoqi një plan për të sulmuar më shumë koloni të pavarura greke në brigjet e Adriatikut; por ndërsa ajo e rrethoi Isën në vitin 230 para Krishtit, ajo bëri një gabim fatal kur vrau një ambasador të Republikës Romake. ^[6] ^[7]

Rrethimi i Korkyrës

Në pranverën e vitit 229 para Krishtit, mbretëresha Teuta pajisi një flotë më të madhe anijesh se ekspeditat e saj të mëparshme dhe i dërgoi ato në brigjet greke. Disa prej tyre lundruan për në Korkyra, ndërsa një palë tjetër u ankorua në portin e Epidamnos, gjoja për të kërkuar ujë dhe furnizim, por në të vërtetë me synimin për të befasuar dhe pushtuar qytetin. Pas një përpjekjeje të dështuar në qytet, komandantët ilirë nxituan të nisin rrugën dhe, duke arritur pjesën tjetër të flotiljes, u hodhën në Korkyra. ^[8]

Ushtria ilire zbarkoi në ishull dhe rrethoi qytetin. Mbi këtë, korkirianët, në ankthin dhe dëshpërimin më të madh, dërguan, së bashku me popujt e Apolonisë dhe Epidamnos, të dërguarit e tyre tek akejtë dhe etolët, duke iu lutur atyre që të shpejtojnë në lehtësimin e tyre dhe të mos lejojnë që të dëbohen nga shtëpia e tyre nga ilirët. . Të dy Ligat, pasi dëgjuan të dërguarit, ranë dakord me kërkesën e tyre dhe të dyja u bashkuan në dërgimin e 10 anijeve me kuvertë që i përkisnin akejve. Në pak ditë ata ishin gati dhe lundruan për në Korkyra me shpresën për të hequr rrethimin. ^[9]

Beteja detare

Ilirët, tani të përforcuar nga shtatë anije të pajisura me kuvertë të dërguara nga akarnanët në përputhje me kushtet e traktatit të tyre, u ndeshën me flotën akeane jashtë ishullit të Pakso. Akarnanët dhe ato anije akeane, të cilave u ishte thënë që t'i angazhonin ata, luftuan pa asnjë avantazh në asnjërën anë, duke mbetur të padëmtuara në takimin e tyre, përveç plagëve të shkaktuara në një pjesë të ekuipazhit. ^[10]

Ilirët i goditën anijet e tyre në grupe nga katër dhe kështu u angazhuan me armikun. Ata sakrifikuan anijet e tyre, duke ua paraqitur kundërshtarëve të tyre në një pozicion që favorizonte sulmin e tyre, por kur anijet e armikut i sulmuan dhe i goditën dhe u fiksuan në to, u gjendën në vështirësi. Në secilin rast, katër anijet e lidhura së bashku ishin të varura në sqepat e tyre, ndërsa ilirët u hodhën në kuvertën e anijeve akeane dhe i tejkaluan me numrin e tyre. Në këtë mënyrë ata kapën katër kuatrirreme dhe fundosën me të gjitha duart një kuinkuereme, në bordin e të cilit ishte Margos nga Keryneia. ^[11]

Kapitullimi i Korkyrës

Të gëzuar shumë nga suksesi i tyre, ilirët vazhduan rrethimin e Korkyrës me më shumë siguri dhe besim. Korkyreasit, shpresat e të cilëve u shtypën nga zmbrapsja e aleatëve të tyre dhe pasi qëndruan për pak kohë të rrethuar, u pajtuan me ilirët. Si rezultat, Korkyra mori një garnizon nën komandën e Dhimitër Farit. Pas kësaj, komandantët ilirë lundruan menjëherë dhe, duke u ankoruar në Epidamnos, vendosën një rrethim tjetër të qytetit. ^[12]

Pasojat

Pas këtyre zhvillimeve, aleanca midis akejve dhe etolëve u thye. Disa historianë pretendojnë se kjo ishte për shkak të betejës së Paksosit, por të tjerë besojnë se ishte rezultat i ngjarjeve që ndodhën në Peloponez. ^[13] Duke mbajtur Korkyrën, ilirët ishin tani në një pozicion kyç që lejonte të kapnin të gjithë tregtinë në rrugët detare midis Greqisë, Italisë dhe Siçilisë, gjë që bëri të pashmangshëm reagimin e fuqive të mëdha. Romakët tashmë po përgatitnin ndërhyrjen e tyre të parë në bregun përballë të Adriatikut dhe menjëherë pas ngjarjeve të mëparshme flota e tyre ishte në gjendje të pushtonte Korkyrën. Ndihmë vendimtare për këtë qëllim nuk ofruan vetëm vetë korkyrasit, por edhe guvernatori ilir Dhimitër Fari, i cili tradhtoi garnizonin e tij dhe e dorëzoi në duart e romakëve. Ushtritë e konsujve më pas vazhduan të pushtojnë Apoloninë dhe të çlirojnë Epidamnosin (i quajtur më vonë Dyrrhachium), duke vendosur kështu pikën e parë romake në tokën ilire. ^[14]

Shih edhe

Literatura

Gruen, Erich S. (1986). The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press. ISBN 0-520-05737-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Mackil, Emily (2012). Creating a common polity religion, economy, and politics in the making of the Greek koinon. Berkeley: University of California Press. ISBN 9780520953932. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Ormerod, Henry Arderne (1997). Piracy in the Ancient World: An Essay in Mediterranean History. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5505-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Scholten, Joseph B. (2000). The Politics of Plunder: Aitolians and Their Koinon in the Early Hellenistic Era, 279-217 B.C. University of California Press. ISBN 9780520916746. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Wilkes, John (1995). The Illyrians. Oxford, United Kingdom: Blackwell Publishers Limited. ISBN 0-631-19807-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime

^ Scholten, 2000: p. 149
^ Polybius (II, 5-6)
^ Wilkes 1995, pp. 157–159
^ Ormerod 1997.
^ Gruen 1986.
^ Polybius (II, 8)
^ Appian, (Illyrian Wars, 7)
^ Polybius (II, 9, 1-7)
^ Polybius (II, 9, 8-9)
^ Polybius (II, 10, 1-2)
^ Polybius (II, 10, 3-6)
^ Polybius (II, 10, 7-9)
^ Mackil, 2012: p. 108
^ Polybius (II, 11)

[Sholten149-1] Scholten, 2000: p. 149

[2] Polybius (II, 5-6)

[Wilkes-3] Wilkes 1995, pp. 157–159

[Ormerod1997-4] Ormerod 1997.

[Gruen1986-5] Gruen 1986.

[6] Polybius (II, 8)

[7] Appian, (Illyrian Wars, 7)

[8] Polybius (II, 9, 1-7)

[9] Polybius (II, 9, 8-9)

[10] Polybius (II, 10, 1-2)

[11] Polybius (II, 10, 3-6)

[12] Polybius (II, 10, 7-9)

[13] Mackil, 2012: p. 108

[14] Polybius (II, 11)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]